Elektrik panolarında çıkabilecek yangınlar önemli hasarlara yol açabilir. Sanayi tesislerinde ve ticari binalarda yangınların yaklaşık dörtte biri elektrik panolarında başlamaktadır. Kapalı pano hacimlerinde başlayıp çok geç fark edilen yangınlar can ve mal kayıplarına neden olabilir.
Kontak bağlantı sorunları ve gevşek bağlantılar, aşırı ısınmanın ve sonrasında yangının en yaygın nedenidir. Gün içerisinde yapılan işlemlerde elektrik panosundaki akım veya sıcaklık dalgalanmalarından dolayı gevşek bağlantılar meydana gelir. Yük, akımların nominal değerlerinden yüksek olduğunda ve ortam sıcaklığı da arttığında, tüm elektrik panosu ısınır. Yük ve ortam sıcaklığı düşük olduğunda elektrik panosu soğur. Bu tür sıcaklık dalgalanmaları, kontak bağlantılarının günde birkaç kez genişlemesine ve gevşemesine neden olur.
Gevşek bağlantılar direnci, direnç ise oksitlenmeyi arttırır. Hızlanan oksitlenme, direnci daha da arttıracağı için, bu kısır döngü birkaç ay içerisinde kontrolsüz bir termal kaçağa dönüşür. Sonuç olarak kontaklarda yani elektrik tesisatında lokal bir yanma veya yangın meydana gelir.
Gevşek bağlantıları tespit etmek çok zordur. Çünkü gevşeme, aşırı ısınma belirtisi olmadan herhangi bir zamanda gerçekleşebilmektedir. Bakım personeli pano içinde ekipman incelemeleri yapabilir. Ancak aşırı ısınmış gevşek bir kontak bağlantısı, göze normal bir bağlantı gibi görünecektir. Bu tür küçük gizli problemler zamanla yangın gibi büyük yıkıcı durumlara neden olacaktır ve aşağıdakilerle sonuçlanacaktır;
Pano içi ekipman denetimi ve arızaları belirlemede klasik yöntem, termal kameralar ile planlı kontrollerdir. Bu yöntem tüm dünyada yaygın olup uluslararası standartları mevcuttur. Standartlarda makinelerin aşırı ısınma durumlarının teşhisi için koşullar, sıcaklık farklılıklarını tespit etmek için test yöntemleri, personelin sertifikalandırılması için gereklilikler vb. belirtilmektedir.
Bu yöntemde temel prensip bakım personelinin ekipmanı belirli bir zamanda aşırı ısınma belirtilerine karşı görsel olarak incelemek için termal kameralar kullanmasıdır. En yüksek risk bulunan alanlar incelenir.
Termal kamera ile denetim teknik olarak sıcaklık denetiminin gerekli olduğu her yerde uygulanabilir ve maliyetli değildir. Ancak bu yöntemin birçok dezavantajı vardır;
Genel olarak termal kamera ile kontrolde ekipmanları tam ve verimli bir şekilde korumak ve elektrik panolarında yangın veya aşırı ısınma tehlikelerini önleyebilmek mümkün değildir. Bu aşamada sürekli, yani 7/24 önleyici özelliği olan bir çözüme ihtiyaç duyulmaktadır.
FIPRES, gevşeyen kontaklardaki aşırı ısınmayı yangın tehlikesi meydana gelmeden çok önce tespit eden yeni ve benzersiz bir çözümdür.
FIPRES 4 ana bileşenden oluşmaktadır; rFPT etiketleri, vFPT etiketleri, FPA gaz sensörü ve FPC modülü.
vFPT - Erken Yangın Tehlikesi Uyarı Etiketi
rFPT - Erken Yangın Tehlikesi Algılama ve Uyarı Etiketi
FPA - Erken Yangın Tehlikesi Algılama Sensörü
FPC - Erken Yangın Tehlikesi İzleme ve Alarm Modülü
vFPT etiketler pano içindeki bağlantı noktalarında aşırı ısınma durumunu görsel inceleme ile kontrol etmeyi sağlar. Termal kamera incelemeleri veya termal görüntüleme etiketlerinin aksine, vFPT etiketler aşırı ısınmayı yalnızca ısınma anında göstermez. Üzerinde belirtilen sıcaklığa ulaşıldığında gösterge şeritlerinin rengi kalıcı olarak beyazdan siyaha dönüşür. Böylece aşırı ısınma meydana geldikten çok sonra bile etiketlere bakıldığında aşırı ısınma oluşan noktalar tespit edilebilir.
rFPT, mikrokapsüllere sıkıştırılan sinyal gazı içeren kompozit malzemeden yapılmış, kendinden yapışkanlı bir etikettir. rFPT etiketler kontak bağlantı noktalarına, kablo pabuçlarına veya elektrik ekipmanının aşırı ısınmaya eğilimli kısımlarına yapıştırılır. Aktivasyon sıcaklığına ulaşıldığında, rFPT etiket üzerindeki termal göstergeler kalıcı şekilde beyazdan siyaha dönüşür. Sıcaklık eşik değerine geldiğinde etiket içerisindeki mikrokapsüllerde sıkıştırılan sinyal gazı açığa çıkar ve bu gaz pano içine kurulan FPA sensörleri tarafından algılanır.
FPC, aynı anda birkaç FPA’dan bilgi toplayan ve merkezi yangın alarm sistemi, SCADA veya BMS’e alarm sinyali ileten modüldür. Ayrıca sesli uyarı için dahili buzzer ve görevli personele SMS bildirimi göndermek için opsiyonel GSM modülü de bulunmaktadır. FPA’dan gelen veriler doğrudan SCADA, BMS ya da yerel alarm sistemine iletebildiğinden FPC modülü kullanımı isteğe bağlıdır.
